Μελανόμορφα - Ερυθρόμορφα αγγεία (μέρος πρώτο)

 

Η Αττική κεραμική τέχνη άκμασε κατά την διάρκεια του 6^ου - 4^ου αιώνα π.Χ.  Η Αθήνα περίπου το 600 π.Χ. ήταν το κέντρο της Αγγειοπλαστικής στο Αιγαίο.

Οι τότε κεραμείς διακοσμούσαν τα αγγεία τους με μια εξεζητημένη τεχνική, την περίφημη « Τεχνική αναγωγής του σιδήρου». Η συγκεκριμένη τεχνική αγγειογραφίας πρωτόεμφανίστηκε στην Κόρινθο περίπου το 700 π.Χ. , άκμασε στην Αττική μέχρι που εγκαταλείφθηκε και ξεχάστηκε σταδιακά κατά την Ρωμαϊκή περίοδο και έπειτα. Τα αγγεία στα οποία χρησιμοποιήθηκε η προαναφερθείσα τεχνική διακόσμησης είναι τα γνωστά σε όλο τον κόσμο Μελανόμορφα- Ερυθρόμορφα αγγεία.

Τα Μελανόμορφα αγγεία μπορούμε να τα αναγνωρίσουμε από τις Μελανές μορφές πάνω στο κεραμιδί χρώμα του αγγείου (ερυθρό φόντο), ενώ τα Ερυθρόμορφα αναγνωρίζονται από τις ερυθρές μορφές με το Μελανό φόντο. Η τεχνική διακόσμησης ήταν η ίδια.

Ο Ερυθρόμορφος ρυθμός, εμφανίστηκε στην Αθήνα σαν εξέλιξη του μελανόμορφου (530-480 π.Χ.). Η ερυθρόμορφη τεχνική έδωσε στους αγγειογράφους, την πρόσθετη δυνατότητα να ζωγραφίζουν πολυπρόσωπες σκηνές. Ο Σοφίλος, ο Νέαρχος, ο Εργότιμος και ο Κλειτίας ήταν κάποια από τα μεγάλα ονόματα αγγειογράφων της εποχής.

Τα Αττικά αγγεία ήταν διάσημα και πολύ ακριβά εκείνη την εποχή. Σήμερα κοσμούν όλα τα μεγάλα μουσεία του Κόσμου. Δυστυχώς, μετά την παρακμή της παράδοσης αυτής (2^ος αιώνας π.Χ.) χάθηκαν και τα ίχνη της τεχνικής του Αττικού Μελανού.

Για περίπου 22 αιώνες, δεν έχουμε έχουμε κάποια αναφορά, μέχρι που το 1752 μ.Χ. , σύμφωνα με διεθνή βιβλιογραφία, ο πρώτος ερευνητής που δημοσίευσε μελέτη για τη σύσταση του Αττικού μελανού χρώματος ήταν ο κόμης de Caylus. Έκτοτε, ακολούθησαν πολλοί ερευνητές με σημαντικότερο τον χημικό Dr. Theodor Schumann το 1942, ο οποίος αναδημιούργησε εν μέρει τα αρχαίο Μελανό χρώμα. Το 1965 ο αρχαιολόγος Joseph Veach σε συνεργασία με το Metropolitan Museum of NY, εξέδωσε σημαντική μελέτη για τις τεχνικές ζωγραφικές των Αττικών αγγείων. Φτάνοντας στις μέρες μας, με την σημαντική διατριβή της κα. Ελένης Αλούπη με θέμα «Φύση και μικρομορφολογία των βαφών σε αρχαία καμίνια» όπου έγινε προσπάθεια αναπαραγωγής του Αττικού μαύρου χρησιμοποιώντας νέες τεχνικές προσέγγισης.  

Όλοι οι ερευνητές, παρόλο που υπάρχουν πολλά στοιχεία για την διαδικασία παραγωγής, συνάντησαν σημαντικές δυσκολίες στην σωστή αναπαραγωγή του αρχαίου Μελανού Υαλώματος.

Ο τρόπος κατασκευής των Μελανόμορφων-Ερυθρόμορφων αγγείων είναι ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ.

 

Στο επόμενο άρθρο, θα αναφερθούμε σε ιστορικά και τεχνικά δεδομένα της παραγωγής του Αττικού Μελανού όπως και σε άλλες τεχνικές πληροφορίες ερευνητών, για την καλύτερη κατανόηση του θέματος.